Sởi, bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus gây ra, phổ biến ở trẻ em. Dù sởi đã giảm đáng kể nhờ tiêm chủng mở rộng, nhưng tại một số khu vực, sởi vẫn có thể bùng phát thành dịch. Để hiểu rõ về dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị bệnh sởi ở trẻ là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo điều trị kịp thời cho trẻ.

Dấu hiệu bệnh sởi ở trẻ

Bệnh sởi có thời gian ủ bệnh từ 7 - 14 ngày trước khi các triệu chứng xuất hiện. Các dấu hiệu của bệnh sởi thường diễn biến qua ba giai đoạn chính:

Giai đoạn khởi phát (thời gian ủ bệnh)

Trong giai đoạn này, trẻ có thể chưa có triệu chứng rõ ràng, nhưng virus đã bắt đầu sinh sôi trong cơ thể. Các dấu hiệu ban đầu thường nhẹ, giống với cảm lạnh hoặc cúm như:

- Sốt nhẹ đến vừa

- Chảy nước mũi, ho khan

- Viêm kết mạc (mắt đỏ, ngứa mắt)

- Hắt hơi

Giai đoạn toàn phát

Các triệu chứng của sởi trở nên rõ ràng hơn sau khoảng 2 - 4 ngày, bao gồm:

- Sốt cao: Sốt có thể tăng lên đến 39-40°C.

- Phát ban: Ban sởi là dấu hiệu đặc trưng, xuất hiện từ ngày thứ 3 đến thứ 7 của bệnh. Ban thường bắt đầu từ mặt và sau tai, sau đó lan ra toàn thân, xuống thân mình và tứ chi. Ban có màu hồng hoặc đỏ, dạng sẩn (nhỏ, nổi lên), sau đó dần lan rộng và có thể hợp nhất thành mảng lớn.

- Dấu hiệu: xuất hiện các đốm trắng nhỏ, có viền đỏ ở niêm mạc miệng, đặc biệt ở vùng má trong, là dấu hiệu đặc trưng cho bệnh sởi.

- Các triệu chứng khác: Trẻ có thể bị mệt mỏi, quấy khóc, chảy nước mắt, ho khan và đau họng.

Giai đoạn hồi phục

Sau khi phát ban xuất hiện vài ngày, trẻ sẽ dần hạ sốt và các triệu chứng khác bắt đầu giảm dần. Ban sởi cũng dần mờ đi, chuyển sang màu nâu và có thể bong vảy.

Nguyên nhân của bệnh sởi

Bệnh sởi do một loại virus thuộc họ Paramyxoviridae, giống Morbillivirus gây ra. Đây là loại virus lây nhiễm qua đường hô hấp, lây lan rất mạnh trong môi trường đông người. Virus sởi có thể lây truyền qua:

- Hạt dịch tiết đường hô hấp: Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, virus có thể phát tán trong không khí qua các giọt bắn nhỏ li ti và xâm nhập vào cơ thể qua niêm mạc mũi, miệng hoặc mắt.

- Tiếp xúc trực tiếp: Virus cũng có thể lây lan qua việc chạm vào các bề mặt bị nhiễm dịch tiết và sau đó chạm vào mũi, miệng, hoặc mắt.

Bệnh sởi rất dễ lây lan, đặc biệt là ở những nơi tập trung đông người như trường học, nhà trẻ, khu vực công cộng. Trẻ em chưa tiêm phòng hoặc có hệ miễn dịch yếu là nhóm đối tượng dễ bị nhiễm bệnh nhất.

Cách chẩn đoán bệnh sởi

Việc chẩn đoán bệnh sởi chủ yếu dựa trên các triệu chứng lâm sàng và tiền sử tiếp xúc với người bị bệnh sởi. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đặc biệt khi triệu chứng chưa rõ ràng, có thể cần các xét nghiệm để xác định chính xác.

Chẩn đoán lâm sàng

- Dấu hiệu phát ban đặc trưng: Phát ban đỏ hồng, lan từ đầu xuống chân, kèm theo sốt cao và dấu hiệu Koplik ở niêm mạc miệng.

- Các triệu chứng hô hấp: Ho, chảy nước mũi, viêm kết mạc là các triệu chứng phổ biến ở trẻ bị sởi.

- Tiền sử dịch tễ: Hỏi tiền sử tiếp xúc với người bị sởi hoặc sống trong khu vực có dịch sởi.

Xét nghiệm chẩn đoán

- Xét nghiệm máu: Để xác định có sự hiện diện của kháng thể IgM hoặc sự gia tăng kháng thể IgG chống lại virus sởi, xét nghiệm máu có thể được thực hiện. Sự hiện diện của IgM đặc hiệu với sởi trong máu chứng tỏ trẻ đang mắc bệnh sởi cấp tính.

- Xét nghiệm PCR: Phương pháp phản ứng chuỗi polymerase (PCR) có thể được sử dụng để phát hiện sự hiện diện của RNA virus sởi trong mẫu dịch hô hấp hoặc máu.

Phòng ngừa và điều trị bệnh sởi

Phòng ngừa

- Tiêm vắc-xin: Cách phòng bệnh sởi hiệu quả nhất là tiêm vắc-xin sởi hoặc vắc-xin MMR (sởi, quai bị và rubella). Vắc-xin này thường được tiêm cho trẻ em từ 9 tháng tuổi và liều nhắc lại vào khoảng 18 tháng.

- Cách ly: Trẻ em mắc sởi nên được cách ly khỏi những người khác trong ít nhất 4 ngày sau khi xuất hiện phát ban để ngăn chặn sự lây lan của virus.

- Tăng cường vệ sinh: Rửa tay thường xuyên, giữ vệ sinh cá nhân và tránh tiếp xúc với người bệnh có thể giúp hạn chế nguy cơ lây nhiễm.

Điều trị bệnh sởi

Hiện nay, không có thuốc điều trị đặc hiệu cho bệnh sởi, nhưng các biện pháp điều trị hỗ trợ có thể giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Các biện pháp bao gồm:

- Hạ sốt: Sử dụng thuốc hạ sốt, chẳng hạn như paracetamol, để kiểm soát tình trạng sốt cao.

- Bổ sung vitamin A: Trẻ bị sởi có thể được khuyến cáo bổ sung vitamin A, vì thiếu vitamin A có thể làm tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

- Điều trị biến chứng: Nếu có biến chứng nhiễm trùng như viêm phổi hoặc nhiễm trùng tai, bác sĩ có thể chỉ định dùng kháng sinh để điều trị.

Bệnh sởi ở trẻ em có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ các dấu hiệu, nguyên nhân và cách chẩn đoán bệnh sởi là rất quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe của trẻ. Tiêm phòng và giữ vệ sinh cá nhân vẫn là phương pháp phòng bệnh hiệu quả nhất, giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và lây lan sởi trong cộng đồng.

Để đặt lịch khám & tư vấn cùng đội ngũ bác sĩ sản khoa danh tiếng, kinh nghiệm dày dặn, có kiến thức sâu về chuyên môn, nắm vững tay nghề với nhiều cấp bậc Tiến sĩ, Thạc sĩ - Bác sĩ. CKI, II,... từng công tác tại các Bệnh viện lớn trong nước và nước ngoài tại SOG. Quý khách hàng vui lòng gọi đến tổng đài 028.377.34017 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY để được hỗ trợ.